Thiết kế tiểu cảnh sân vườn và những quy tắc

1. Tiết điệu sân vườn

Tiết điệu thể hiện trạng thái nhịp nhàng và uyển chuyển giữa các thành phần của khu vườn. Các khu  vực cuả vườn cảnh đều mang tính cách biệt nhau về nội dung cũng như hình thức, song việc bố trí xen kẽ giữa chúng sao cho đem lại cảm giác hợp lý, nhịp nhàng khi chuyển từ khu vục này sang khu vục khác . Tiết điệu thường được chọn lựa theo sở thích và cá tính của chủ nhân, nhưng cần đảm bảo tính liên tục, tiếp nối và thống nhất. Tiết điệu chi phối và ảnh hưởng rất nhiều đến cảm giác của người thưởng ngoạn. Việc thiết kế tổng quan cả khu vườn rất coi trọng đến tính tiết điệu.

cỏ nhân tạo sân vườn
co nhan tao san vuon

2. Bố trí mang tính nhấn mạnh  trọng điểm

Trong thiết kế cảnh quan sân vườn  thì vườn cảnh gồm nhiều khu vục, có chính, có phụ, có trung bình và có nơi cần đặc biệt nhấn mạnh. Tuỳ cá tính, sở  thích của từng gia chủ mà  ta thiết kế làm nổi bật khu vực nào. Nhiều chủ nhân thích thú và đam mê cây cảnh, bon sai thì bố trí khu chơi hoa cảnh  ngay  ở mặt tiền  của phòng khách sao cho ngồi tại phòng này có thể quan sát được đầy đủ và chi tiết các thế, dáng cây độc đáo của chủ nhân. Song nhiều gia chủ có tính kín đáo hơn thì lại sắp xếp khu vực hoa cảnh này ở nơi thư giản  ở góc vườn để lúc rảnh rỗi họ nghỉ ngơi  và thưởng ngoạn.

 Khi xác định được các khu vực chính phụ, to,nhỏ, trong vườn thì cách trang trí, bố cục cần chú ý các nguyên tắc trong thiết kế cảnh quan sân vườn tiểu cảnh như sau:

 - Phân định tầm quan trọng của mỗi phần  để bố trí bày đặt, trang trí.

 - Giới hạn các trọng điểm . Một trọng điểm chính và hai hoặc ba trong điểm phụ  theo kích thước và khoảng cách cần thiết.

 - Bố trí và sắp đặt các phần tùy theo tỉ lệ quan trọng. ví dụ : Nơi mặt tiền căn nhà muốn nhấn mạnh thì sử dụng các chậu cây cảnh to, đẹp, sang trọng và đắt tiền hơn để trình bày những thế cây độc đáo. Lợi dụng hiệu ứng quầng sáng hay màu sắc để tôn vật thể muốn làm nổi bật.

 - Loại bỏ những chi tiết rườm rà

ví dụ: Tác phẩm cây xanh trên gò đất gồm 3 nhóm cây thiên tuế. Cây cao và to nhất nằm ở phần cao của gò là chỉnh thể còn hai nhóm cây nhỏ hơn là khách thể  ( kiểu 1 chính và 2 phụ ). Toàn bộ gò đất trên một màu xanh của cỏ nhung điểm xuyết 1-2, tảng đá không thẳng hàng tạo thành một phong cách giản đơn " hình sông, thế núi" hữu tình sống động và mạch lạc. Cảnh vật có nét đặc trưng của miền trung du, ít chi tiết mà vẫn làm nỗi bật chủ đề.

 - sử dụng các xảo thuật nhằm gây chú ý thị lực

Để nhấn mạnh hay gây chú ý, cần sử dụng những xảo thuật cần thiết làm tăng kích thước của tiểu cảnh, vật thể thậm chí diện tích cả khu vườn, có thể dùng màu sắc đậm nhạt, ánh sáng chói hoặc sự tương phản màu sắc mạnh mẽ. Ví dụ khi muốn làm nỗi bật những đám hoa đỏ như mào gà, đồng tiền hay hoa hồng trong một bồn hoa thì hãy bố trí trồng thêm một đường viền nền là những cây có màu xanh lục hoặc muốn làm nổi hoa màu vàng thì trồng đan xen màu xanh tím của hoa mười giờ. Sự kết hợp các màu sắc tương phản như vậy sẽ gây sự chú ý mạnh mẽ của người thưởng ngoạn. 

3.  Bố cục hài hòa

Bố cục hài hòa là một nguyên tắc hàng đầu khi tạo cảnh. Sự hài hòa bắt nguồn từ thiên nhiên và chỉ có được khi đạt được sự hợp lý, loogic trong việc phối hợp các yếu tố đất, nước, cây hoa, đá và không gian. Đó là nguyên tắc cơ bản làm xuất hiện yếu tố phong cảnh. Ví dụ các tảng đá phải nằm ở bờ dốc  sườn đồi mà không nên bố trí ở bãi phẳng, vân hoa đá phải thống nhất chủng loại, độ nghiêng , các cây chịu khô hạn, không bố trí quanh hồ nước, khe suối, các cây ưa nắng, ánh sáng không đặt ở mái hiên, ở chỗ dâm mát , suối nước thì phải uốn lượn chỗ rộng chỗ hẹp hoặc cây trồng gần nước thì phải ngả hoặc rủ về phía mặt nước v.v.

4. Xác định chủ đề và thủ pháp trong vườn cảnh
Vườn cảnh là một quần thể cấu tạo gồm 5 yếu tố căn bản: Đất, cây hoa , nước, đá và không gian. Nhà tạo cảnh kết hợp các yếu tố đó một cách hài hòa, có tính quy luật, tạo thành một tác phẩm nghệ thuật mang nhân tố phong cảnh.

Biểu hiện thế nào là vấn đề thủ pháp và hình thức, thể hiện được ẩn ý bên trong của chủ đề. Một chủ đề hay có thể làm cho cảnh quan rực rỡ . Các chủ đề trong vườn cảnh đều dựa vào đối tượng ,không gian địa điểm và mục đích cụ thể.

Nhờ thủ pháp hay đúng quy luật như màu sắc, định luật xa gần, to nhỏ, rộng hẹp, tối sáng, làm bật lên tính thống nhất, tính cách điệu, tỷ lệ hài hòa mà dẫn đến hiệu quả nghệ thuật cao.

Một bản thiết kế cảnh quan sân vườn đẹp thì có " cảnh đẹp như tranh ,hàm ý lắng đọng " những tác phẩm thành công như vậy sẽ làm người xem mãi không chán và rung động tâm hồn.

5. Bố trí cân bằng đối xứng

Bố trí cân bàng đối xứng là trạng thái bố trí đồng cân, đồng lượng, đối xứng qua một trục giả định ở giữa vật thể. Cách bố trí cân bằng đối xứng này là hướng vào sự thống nhất, sự mạch lạc và trật tự trong đường nét. Trong vườn tiểu cảnh có thể trục giả định nằm ở chính giữa mặt tiền của ngôi nhà sử dụng hình thức bố trí này trong trường hợp đòi hỏi tính nghi thức cao hoặc nhằm nhấn mạnh trọng tâm. Cách bố trí này rất ổn định và tĩnh tại nên được trang trí ở hầu hết ding thự, các khách sạn sang trọng mang lại cảm giác thư thái nghỉ nghơi. Nhược điểm của nó là đơn điệu và thiếu biến hóa. 

6. Bố trí cân bằng không đối xứng

Lối bố trí này khó xác định được trục đối xứng vì cảnh vật, cây cỏ hai bên không giống hệt nhau. Bố trí cây, hoa trong vườn kiểu này ở nơi không phải là khu chính của vườn như nơi thư giản tinh thần, khu trồng cây cảnh mà không phải ở cổng ra vào hay mặt tiền nhà khách . Việc bố trí không đối xứng tạo ra nhiều khoảng trống thích hợp trong tiểu cảnh này gắn bó chặt chẽ với bố cục chung cả khu vườn. 

7. Bố trí cân bằng đối tâm

Một số khu vực riêng hay từng cụm cây, cụm hoa, khối đá đều là những phần tử đối xứng với nhau, xung quanh một trung tâm, kiểu bố trí cân bằng này thể hiện rõ khi xây dựng các đài phun nước, các bồn hoa lớn ở khu vực chính. Từ bất cứ góc độ nào trong vườn đều thấy nổi bật khu vực chính (theo Thiết kế cảnh quan sân vườn tiểu cảnh).

8. Kích thước trong thiết kế cảnh quan

Kích thước xác định độ lớn của vật thể. Độ lớn của vật thể trong vườn từ hòn đá, cây cảnh, lối đi, giàn cây, cổng vào vườn, thác nước, núi đá, gò đất hay bồn hoa đều có mối quan hệ đến độ rộng hẹp của khu vườn và ngôi nhà. Xác định độ lớn hợp lý sẽ làm cho việc thưởng ngoạn dễ dàng, đầy đủ vẽ đẹp, cảnh vật gắn bó, ấm cúng của chủ nhân.

Tiểu phẩm non bộ trong bể nước có chính và phụ sẽ sống động khi có kích thước hợp lý về độ cao và độ rộng của bể nước,có thể quan sát xa, gần, tổng thể hay chi tiết vân đá, rêu và sắc thái hang động.

Bên cạnh kích thước thật của khu vườn còn có kích thước thật biểu kiến do cách bố trí khéo léo về màu sắc, tầm nhìn, điểm quan sát mà  khu vườn có vẽ to ra hoặc hẹp lại. Việc sử dụng xảo thuật này cũng giống như khi ta trang trí một căn phòng cũng diện tích đó, đồ đạc đó nhưng với cách bố trí khác, căn phòng sẽ trông như rộng ra, trần nhà cao hơn hay đẹp và thấp hơn.

Thường thường các màu nóng, quang độ lớn hơn trung bình và cường độ mạnh khiến vật thể trở nên to hơn, trong khi các màu lạnh, quang độ tối, có cường độ yếu thấp sẽ gây tác dụng ngược lại.

Các khoảng cách, khoảng trống của bãi cỏ sẽ lớn hơn ; bờ rào sẽ bé đi và rộng hơn khi ánh sáng chiếu vào yếu và có màu lạnh. Các vật màu tương phản cạnh nhau làm chúng trở nên to hơn và gần hơn so với vị trí  thực của chúng.

9.Tỷ lệ hợp lý

Tỷ lệ biểu thị mối tương quan giữa các vật thể trong cảnh vật. Tỷ lệ hợp lý giữa chiều dài, chiều rộng, và  chiều cao giữa chúng làm cảnh quan có chiều sâu ,chân thực.

Hình thể mỗi cảnh vật cần phải rõ ràng. Hình thể của giải đất , dạng lá đều rõ khi quan sát.

Giải quyết thỏa đáng định luật tỷ lệ sẽ đem lại sự hài hòa , ưa nhìn.

Khi thiết kế một giàn cây che nắng hay nhà nghỉ giữa vườn cần độ cao của dàn cây hợp lý so với tầm vóc chiều cao, chiều rộng, chiều sâu của góc nghỉ tạo cảm giác thoải mái thư thái cho người sử dụng.

Nếu giàn cây quá thấp hoặc diện tích sân quá rộng tạo cảm giác nóng bức, khó chịu cho người sử dụng.

10. Sự lặp lại

Tính căn bản sẽ được nhấn mạnh nếu nhiều khu vực bố trí lặp lại về màu sắc hay hình thể. Tuy vậy thông thường ít khi lặp lại những gì quá thông thường hoặc không lặp lại cái gì nhiều quá vì sẽ gây lộn xộn hoặc nhàm chán.

11. Điểm quan sát

Tất cả các tiểu cảnh được tạo hình luôn luôn có mặt trước, mặt bên và mặt sau(phụ ). Biết khéo léo bố trí thì người thưởng ngoạn luôn luôn quan sát được mặt chính và hưởng thụ được đầy đủ ở nhiều góc độ vẽ đẹp của tiểu cảnh trong từng khu vực vườn.

Thông  thường điểm quan sát thuận tiện luôn luôn nằm trên đường nhỏ nối tiếp giữa các khu vực trong vườn vì vậy ta luôn luôn bố trí mặt chính của các tiểu cảnh quay về phía đường dạo.

Điểm quan sát trung tâm chính bao giờ cũng đặt ở ngôi nhà chính. Tại vị trí này có thể bao quát được hầu hết các khu vực trong vườn, nếu biết bố trí khéo léo hàng rào, khu đất cao thấp ta sẽ co cảm giác khu vườn rộng lớn, thoáng đãng hơn thực tế.

12.  Ánh sáng và phối hợp màu sắc

Nhà kiến trúc thiết kế cảnh quan, phong cảnh khi xây dựng sơ đồ cho một khu vườn phải lưu ý đến ánh sáng tự nhiên của mặt trời. Ngược lại, nếu muốn quan sát khu vườn về ban đêm thì lại đặc biệt cần chú trọng đến nguồn sáng nhân tao.

Màu sắc của một vật mà chúng ta nhìn thấy là kết quả của hai yếu tố : loại ánh sáng chiếu vào và phương cách mà vật làm cho tiêu tan hay phản chiếu ánh sáng. Vi dụ: các  vật màu trắng thì phản chiếu các sắc có trong ánh sáng còn vật màu đen thì lại làm triệt tiêu các săc này. Do đó tính chất màu sắc thực sự của vật thể chỉ bộc lộ rõ rệt dưới ánh sáng trắng.

Màu sắc của ánh sáng tùy thuộc vào nguồn sáng. Ánh sáng vào buổi trưa gồm đầy đủ các quang phổ : tím (Violet ), xanh dương (Blue ), xanh lục (Green ) vàng (Yellow) Cam (Orange) và đỏ ( Red ) các sắc này cân bằng và hòa với nhau để cho kết quả vô sắc. Nếu nguồn sáng là màu sáng trắng thì cho màu xanh dương (Blue ) còn nguồn sáng là ngọn nến, ngọn lửa, bóng đèn tròn thì cho màu hơi vàng. Thông thường nguồn sáng nóng và ấm thì làm tăng cường độ các màu nóng như đỏ, cam, vàng và trung hòa. Đồng thời làm giảm bớt cường độ các màu lạnh như xanh, tím. Còn khi ánh sáng lạnh (xanh) cho kết quả trái ngược.

*** Ba đặc tính chủ yếu của màu sắc

          1. Sắc độ : chỉ rõ vị trí bản chất của màu trên quang phổ . Ví dụ như đỏ đem lại cảm giác nóng, xanh dương- lạnh, xanh lục - trung tính. Sắc chính là tên gọi của màu.

         2. Quang độ : cho biết tính cách sáng hay tối của một màu. Trắng có quang độ sáng nhất, đen có quang độ tối nhất. Giữa hai thái cực này có nhiều bậc quang độ ví dụ : đỏ có thể tối  ( trong màu nâu sẫm) hay sáng  ( trong màu hồng )

         3. Cường độ : chỉ  mức, mạnh hoặc yếu. Cường độ xác định bởi số lượng sắc trội nhất, vi dụ; Đỏ thuần túy như đỏ  tươi ( Scarlet) , ớt đỏ bị bảo hòa với đỏ.

*** Các màu cơ bản và phối hợp trong thiết kế sân vườn tiểu cảnh

          - Nhóm thứ nhất: ( các sắc căn bản )  Đỏ - xanh dương- vàng, chúng không có sự pha trộn với các sắc khác mà lại là nguồn gốc tạo ra các sắc khác khi pha trộn với nhau.

           -  nhóm thứ hai: ( sắc bậc hai )   xanh lục - tím - cam . 3 sắc này là kết quả của sự pha trộn giữa 3 sắc cơ bản theo tỉ lệ 1:1

                        Xanh lục = xanh dương + vàng

                        Tím = Đỏ + xanh dương

                        Cam = Đỏ + vàng

            -  nhóm thứ ba : (sắc thứ 3)  tạo bởi một sắc cơ bản với một sắc bậc 2

                        Vàng - lục (yellow- green)

                        Xanh dương- lục (blue - green)

                        Xanh dương- tím (blue- violet)

                        Đỏ - tím  (blue - violet )

                        Vàng - cam  (yellow - orange)

                        Cam- đỏ (Orange- red)

12 sắc trên đây chỉ là những sắc khởi đầu được pha trộn theo tỷ lệ 1/1 nếu ta thay tỷ lệ pha sẽ tạo ra vô sắc các sắc khác nhau.

- Tính nóng lạnh của màu sắc:    

Màu sắc từ 1-6 cho ta cảm giác nóng, còn các sắc từ 7;12 cho ta cảm giác lạnh. Như vậy có 6 màu thuộc gam nóng và 6 màu thuộc gam lạnh.

*** Sự tác động ảnh hưởng qua lại giữa các màu sắc.
Khi đặt gần nhau các sắc tạo nên sự tác dụng từ hòa hợp đến tương phản.

Xanh dương, xanh lục, xanh lục dương cho ta cảm giác hài hòa, tương đồng - yên tĩnh. Nếu đặt xanh dương bên cạnh cam ta nhận được sự tương phản, kích động, phấn khởi. Một nhóm hoa màu đỏ như mào gà được trồng ở giữa bồn hoa, xung quanh là màu xanh của lá cho một kết quả- tương phản gây chú ý và vui mắt.

Ví dụ: vàng - vàng xanh và xanh lục. Đó là các sắc tương đồng (anadogous). Các sắc đối nhau như vàng và tím, đỏ, xanh lục, xanh dương và cam có tính đối chọi là các sắc bổ sung.

Các màu tương đồng đặt cạnh nhau ta được cảm giác hòa dịu .  Khi chúng ta trộn nhau bằng các màu như các bông hoa, đốm vàng xen lẫn đốm xanh của hoa cúc lẫn lá xanh cây toàn bộ bồn hoa sẽ mang lại màu sắc tổng hợp dễ chịu khác lạ.

Các sắc bổ sung đặt cạnh nhau thì tương phản rõ rệt. Lợi dụng tính chất này khi ta bố trí  một bồn hoa  bụi  cúc  hay hướng dương có màu  vàng thì ghép  hoa mười giờ có màu tím làm dải viền xung quanh. Các bổ sung đặt cạnh nhau thì tương phản rõ rệt. Lợi dụng tính chất này khi ta bố trí một bồn hoa bụi cúc hay hướng dương  có màu vàng thì ghép hoa mười giờ có màu tím dải viền xung quanh.

*** Mảng sáng và tối hợp lý

         Trong vườn cảnh nhà kiến tạo cần quan tâm đến màu sắc và ánh sáng để luôn tạo ra sự thay đổi khu vực mảng sáng và tối trong vườn. Điều đó hiệu quả sâu rộng, gần xa.

*** Ứng dụng của quy luật màu sắc và ánh sáng.

       Màu sắc ánh sáng của mỗi khu vực có vai trò rất lớn đến cảm giác của con người, bố trí khéo léo làm cho khu vườn như rộng ra, khóm cây cao lên, tán lá to ra hoặc nhỏ đi, hoặc che dấu những khuyết tật trong cấu trúc vườn. Vai trò đối chọi trong vườn, vẻ hài hòa được tăng lên bởi màu xanh lá cây với nhiều bậc sắc làm tiêu tan những nỗi buồn bực, trăn trở trong tâm tư của chủ nhân.

Conhantaosanvuon.com.vn (TH theo Caycongtrinh.com.vn)

Tin liên quan:
>> Cỏ nhân tạo sân vườn góp phần bảo vệ môi trường
>> Các ưu điểm của cỏ nhân tạo sân vườn
>> Mẫu cỏ sân vườn DVN S5

Posted in: Cỏ nhân tạo sân vườn,Cỏ sân vườn